Kinh doanh online hiện là một trong những hình thức khởi nghiệp phổ biến nhất, không chỉ vì chi phí ban đầu thấp hơn so với kinh doanh truyền thống, mà còn nhờ khả năng tiếp cận khách hàng rộng khắp qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử và các kênh quảng cáo số. Năm 2025, thị trường online cạnh tranh khốc liệt hơn, đòi hỏi người mới bắt đầu phải có kế hoạch kinh doanh rõ ràng ngay từ đầu. Một bản kế hoạch tốt không chỉ giúp bạn xác định đúng sản phẩm, khách hàng mục tiêu và chiến lược marketing, mà còn giúp kiểm soát dòng tiền, đo lường hiệu quả và điều chỉnh kịp thời.

Trước khi mở gian hàng, bạn cần nắm rõ các bước cơ bản: nghiên cứu thị trường và sản phẩm tiềm năng, lựa chọn mô hình bán hàng phù hợp (bán trên sàn TMĐT, mạng xã hội, hay kết hợp website riêng), xây dựng thương hiệu trực tuyến, tối ưu hình ảnh và nội dung sản phẩm, thiết lập kênh bán hàng đa nền tảng, triển khai chiến lược marketing (SEO, quảng cáo Facebook, TikTok, Google), và cuối cùng là xây dựng hệ thống chăm sóc khách hàng – bao gồm cả chính sách đổi trả, bảo hành, và chương trình khách hàng thân thiết.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh, người mới bắt đầu cũng nên tận dụng các công cụ AI hỗ trợ kinh doanh để tối ưu thời gian và chi phí, chẳng hạn như AI viết nội dung quảng cáo, AI phân tích dữ liệu khách hàng, hoặc chatbot chăm sóc khách hàng 24/7. Kết hợp giữa chiến lược rõ ràng và ứng dụng công nghệ sẽ giúp bạn không chỉ khởi động nhanh chóng mà còn tạo nền tảng vững chắc để mở rộng quy mô kinh doanh online trong tương lai.

Các bước kinh doanh online từ A đến Z

Bước 1 – Lựa chọn sản phẩm kinh doanh phù hợp

Trong kinh doanh online, việc chọn đúng sản phẩm là nền tảng quyết định tới 70% cơ hội thành công. Năm 2025, bạn có hai hướng chính: kinh doanh sản phẩm phổ thông (dễ tìm, thị trường lớn, cạnh tranh cao) hoặc sản phẩm độc đáo – khác biệt (ít cạnh tranh hơn, biên lợi nhuận cao, đòi hỏi sáng tạo trong marketing). Thực tế cho thấy, trên môi trường online, những sản phẩm “độc lạ” hoặc đánh trúng thị trường ngách thường bán tốt hơn, bởi chúng tạo được sự tò mò và thôi thúc người mua ra quyết định nhanh.

Lý tưởng nhất là chọn một sản phẩm vừa độc đáo vừa đúng xu hướng. Bạn có thể dùng Google Trends để nắm bắt xu hướng tìm kiếm, hoặc sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu thương mại điện tử như Shopee Analytics, TikTok Creative Center, Amazon Best Sellers để biết sản phẩm nào đang tăng trưởng mạnh. Ngoài ra, việc tham gia các group Facebook, TikTok cộng đồng mua bán hoặc theo dõi hashtag thịnh hành sẽ giúp bạn phát hiện sớm các sản phẩm đang “gây sốt” và được nhiều khách hàng quan tâm.

Một mẹo quan trọng của năm 2025 là kiểm tra độ bão hòa thị trường trước khi nhập hàng. Công cụ AI phân tích từ khóa và dữ liệu bán hàng có thể giúp bạn biết mức độ cạnh tranh, giá trung bình và chiến lược bán hàng của đối thủ. Điều này sẽ giúp bạn tránh chọn sản phẩm đã quá phổ biến hoặc biên lợi nhuận quá thấp. Khi tìm được sản phẩm “đúng trend – đúng ngách – đúng khách hàng”, bạn sẽ có nền tảng vững chắc để bước vào giai đoạn tiếp theo của kinh doanh online.

Bước 2 – Đánh giá tính khả thi của ý tưởng kinh doanh

Sau khi xác định được ý tưởng và sản phẩm muốn kinh doanh, bước tiếp theo là đánh giá tính khả thi – một khâu quan trọng giúp bạn tránh mất thời gian và tiền bạc vào những sản phẩm khó tiêu thụ hoặc lợi nhuận thấp. Năm 2025, việc kiểm tra tính khả thi không chỉ dựa vào cảm tính, mà cần kết hợp dữ liệu thị trường và công cụ phân tích để ra quyết định chính xác.

Bạn cần xem xét những yếu tố chính: nhu cầu thị trường, mức độ cạnh tranh, chi phí vận hành, khả năng cung ứng hàng ổn định, và biên lợi nhuận dự kiến. Ví dụ, nếu bạn định bán một sản phẩm nặng và cồng kềnh, có thể áp lực cạnh tranh sẽ thấp hơn, nhưng chi phí vận chuyển – đặc biệt là giao hàng nhanh – sẽ đội lên đáng kể, làm giảm lợi nhuận. Trong kinh doanh online, phí vận chuyển không chỉ ảnh hưởng đến lợi nhuận mà còn tác động đến tỷ lệ chốt đơn, vì khách hàng ngày càng nhạy cảm với phí ship cao.

Các công cụ như Google Trends, Shopee Analytics, Lazada Business Advisor, TikTok Creative Center hay AI phân tích thị trường có thể giúp bạn ước tính nhu cầu, dự báo xu hướng và phân tích hành vi mua hàng. Ngoài ra, bạn nên kiểm tra trước tỷ lệ hoàn hàng, đánh giá sản phẩm tương tự và phản hồi của khách hàng trên các nền tảng để xác định điểm mạnh – điểm yếu trước khi nhập hàng.

Khi bạn hiểu rõ cả cơ hội lẫn rủi ro của sản phẩm, bạn sẽ dễ dàng đưa ra quyết định giữ nguyên, điều chỉnh hoặc thay đổi ý tưởng, từ đó tối ưu nguồn lực và tăng khả năng thành công khi kinh doanh online.

Bước 3 – Nghiên cứu thị trường và khách hàng mục tiêu

Trong môi trường kinh doanh online năm 2025, nơi mà đối thủ có thể xuất hiện ở bất kỳ đâu và tung sản phẩm ra thị trường chỉ trong vài ngày, nghiên cứu thị trường và khách hàng mục tiêu là bước không thể bỏ qua. Mục tiêu của bước này là giúp bạn hiểu rõ ai sẽ mua hàng của bạn, họ cần gì, và vì sao họ nên chọn bạn thay vì đối thủ.

Trước hết, bạn cần phân tích nhu cầu thị trường thông qua dữ liệu tìm kiếm và hành vi mua hàng. Các công cụ như Google Keyword Planner, Google Trends, Shopee Analytics, TikTok Creative Center, Amazon Best Sellers hoặc AI Market Insights sẽ cho bạn thấy lượng tìm kiếm, tốc độ tăng trưởng, mùa vụ tiêu thụ và các từ khóa liên quan đến sản phẩm/dịch vụ. Điều này giúp bạn biết sản phẩm mình định bán có đang “hot”, đang ổn định hay đã bước vào giai đoạn bão hòa.

Tiếp theo, hãy xác định khách hàng mục tiêu bằng cách phân tích nhân khẩu học (tuổi, giới tính, thu nhập), hành vi tiêu dùng (mua ở đâu, mua khi nào, yếu tố thúc đẩy quyết định mua), và tâm lý khách hàng (động lực, nỗi sợ, mong muốn). Công cụ như Facebook Audience Insights hoặc TikTok Ads Manager cho phép bạn “vẽ” chân dung khách hàng một cách chi tiết và dự đoán nội dung quảng cáo nào sẽ thu hút họ nhất.

Cuối cùng, đừng quên nghiên cứu đối thủ cạnh tranh: họ đang bán gì, giá bao nhiêu, dùng chiến lược marketing nào, điểm mạnh – điểm yếu ra sao. Việc này không chỉ giúp bạn tránh lặp lại sai lầm của họ, mà còn tìm ra khoảng trống thị trường để khai thác.

Khi đã nắm rõ thị trường, xu hướng và khách hàng, bạn sẽ dễ dàng xây dựng thông điệp, lựa chọn kênh bán hàng và triển khai chiến lược marketing phù hợp, từ đó tăng tỷ lệ thành công ngay cả trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.

Bước 4 – Phân tích đối thủ cạnh tranh

Yếu tố quyết định để bạn tìm ra lợi thế cạnh tranh riêng. Năm 2025, thị trường online phát triển nhanh chóng, ranh giới giữa các ngành hàng ngày càng mờ, nên việc xác định đối thủ không chỉ giới hạn ở những người bán cùng loại sản phẩm, mà còn bao gồm cả các thương hiệu hoặc kênh bán hàng thay thế có thể thu hút khách hàng của bạn.

Trước hết, hãy liệt kê 10 đối thủ nổi bật nhất trong phân khúc của bạn, chia thành 3 nhóm:

• Đối thủ cạnh tranh chính: bán cùng loại sản phẩm, nhắm cùng tệp khách hàng, cùng mức giá.

• Đối thủ cạnh tranh thứ cấp: bán sản phẩm khác nhưng giải quyết cùng nhu cầu (ví dụ: bán dép thể thao thay cho sneaker).

• Đối thủ cạnh tranh gián tiếp/ít cạnh tranh: có cùng thị trường tiềm năng nhưng chưa tập trung mạnh vào sản phẩm của bạn.

Bạn cần phân tích các yếu tố: điểm mạnh, điểm yếu, chiến lược giá, chính sách khuyến mãi, kênh bán hàng, cách họ quảng bá và trải nghiệm khách hàng. Các công cụ phân tích hiện đại như SimilarWeb, Semrush, Ahrefs, Social Blade, Shopee Analytics, TikTok Creative Center có thể giúp bạn theo dõi lưu lượng truy cập, hiệu quả SEO, chiến dịch quảng cáo, và nội dung đang mang lại nhiều tương tác cho đối thủ.

Điều quan trọng là tìm ra khoảng trống thị trường – những nhu cầu khách hàng mà đối thủ chưa đáp ứng tốt. Đây chính là cơ hội để bạn tạo điểm khác biệt bằng cách cải thiện sản phẩm, tối ưu dịch vụ, hoặc áp dụng chiến lược marketing mới mẻ hơn. Trong kỷ nguyên 2025, không phải lúc nào “giá rẻ nhất” cũng thắng, mà là giá trị khác biệt nhất mới giữ chân được khách hàng lâu dài.

Bước 5 – Nhắm đối tượng khách hàng mục tiêu

Sau khi đã phân tích thị trường và đối thủ cạnh tranh, bạn sẽ xác định được nhóm khách hàng tiềm năng nhất – những người quan tâm mạnh mẽ đến sản phẩm của bạn. Đây chính là đối tượng khách hàng mục tiêu mà mọi hoạt động marketing, bán hàng và chăm sóc của bạn cần hướng đến. Năm 2025, việc nhắm đúng khách hàng không chỉ dừng lại ở việc “đoán” dựa trên cảm tính, mà cần kết hợp dữ liệu hành vi số và phân tích sâu bằng công nghệ.

Trước hết, hãy áp dụng mô hình chân dung khách hàng (Customer Persona) để mô tả chi tiết: độ tuổi, giới tính, thu nhập, nghề nghiệp, sở thích, hành vi tiêu dùng, nền tảng họ thường dùng và yếu tố ảnh hưởng tới quyết định mua. Các công cụ như Facebook Audience Insights, TikTok Ads Manager, Google Analytics 4 hoặc nền tảng CRM có thể giúp bạn thu thập và phân tích dữ liệu này chính xác hơn.

Tiếp theo, phân loại khách hàng theo mức độ tiềm năng:

• Nhóm khách hàng chính (Core Audience): phù hợp 100% với sản phẩm và sẵn sàng chi tiền.

• Nhóm khách hàng mở rộng (Lookalike Audience): chưa biết đến bạn nhưng có hành vi và đặc điểm tương đồng với nhóm khách hàng chính.

• Nhóm khách hàng tiềm ẩn (Potential Audience): chưa có nhu cầu ngay nhưng có thể bị kích thích qua chiến dịch quảng bá phù hợp.

Cuối cùng, sử dụng chiến lược nhắm mục tiêu đa tầng (Multi-layer Targeting) – kết hợp nhắm theo nhân khẩu học, sở thích, hành vi và ngữ cảnh hiển thị quảng cáo – để đảm bảo thông điệp đến đúng người, đúng thời điểm. Trong thị trường online cạnh tranh khốc liệt, bắn trúng mục tiêu sẽ giúp bạn tối ưu ngân sách marketing, tăng tỷ lệ chuyển đổi và rút ngắn thời gian tạo doanh thu.

Bước 6 – Tìm hiểu các thủ tục kinh doanh

Trước khi bắt đầu kinh doanh bất kỳ mặt hàng nào, bạn cần nắm rõ các quy định pháp luật để tránh rủi ro pháp lý và đảm bảo hoạt động được vận hành hợp pháp. Năm 2025, hệ thống luật thương mại điện tử và kinh doanh online tại Việt Nam đã được siết chặt hơn, với nhiều quy định cụ thể về đăng ký kinh doanh, kê khai thuế và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Điều đầu tiên là xác định mặt hàng bạn định bán có hợp pháp hay không. Một số nhóm sản phẩm như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, hàng điện tử, đồ chơi trẻ em, hoặc sản phẩm liên quan đến sức khỏe cần phải đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, công bố hợp quy, hoặc có giấy phép lưu hành trước khi được phép bán.

Tiếp theo, hãy xem xét yêu cầu về giấy phép kinh doanh. Nếu bạn bán hàng online một cách thường xuyên để tạo lợi nhuận, hầu hết trường hợp sẽ cần đăng ký dưới dạng hộ kinh doanh cá thể hoặc doanh nghiệp. Ngoài ra, nếu bạn tự thiết lập website thương mại điện tử, bạn phải thực hiện thủ tục thông báo hoặc đăng ký với Bộ Công Thương qua cổng online.

Về nghĩa vụ thuế, người kinh doanh online có thể phải nộp thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập cá nhân hoặc thuế thu nhập doanh nghiệp, tùy loại hình kinh doanh. Từ 2023, cơ quan thuế đã kết nối dữ liệu từ các sàn TMĐT và ngân hàng, nên việc kê khai và nộp thuế trở nên minh bạch, hạn chế tình trạng trốn thuế.

Nắm rõ và chuẩn bị đầy đủ các thủ tục ngay từ đầu sẽ giúp bạn tránh bị xử phạt, đồng thời tạo uy tín với khách hàng và đối tác. Trong môi trường kinh doanh online cạnh tranh như hiện nay, sự minh bạch và tuân thủ pháp luật cũng là một lợi thế cạnh tranh.

Bước 7 – Tìm kiếm nguồn hàng

Sau khi đã xác định sản phẩm, nghiên cứu thị trường, hiểu rõ khách hàng và hoàn thiện các thủ tục pháp lý, bước tiếp theo là tìm kiếm nguồn hàng – yếu tố trực tiếp quyết định chất lượng sản phẩm, giá bán và khả năng cạnh tranh của bạn. Năm 2025, việc tìm nguồn hàng trở nên linh hoạt hơn nhờ sự phát triển của thương mại điện tử B2B, logistics quốc tế và các mô hình sản xuất theo yêu cầu (on-demand manufacturing).

Bạn có thể lựa chọn một trong những hướng sau:

• Tự sản xuất: kiểm soát hoàn toàn chất lượng và thương hiệu, phù hợp nếu bạn có lợi thế về nguyên liệu hoặc quy trình sản xuất.

• Nhập hàng từ chợ đầu mối hoặc mối buôn: nhanh, đa dạng mẫu mã, phù hợp với các sản phẩm phổ thông, nhưng cần chọn nhà cung cấp uy tín để tránh hàng kém chất lượng.

• Hợp tác với xưởng gia công: đặt hàng theo thiết kế riêng (ODM/OEM) để tạo sự khác biệt, đặc biệt hiệu quả cho ngành thời trang, phụ kiện, đồ tiêu dùng.

• Nhập khẩu trực tiếp hoặc đặt hàng online từ nước ngoài: sử dụng các nền tảng như 1688, Taobao, Alibaba, Made-in-China, hoặc các website quốc tế như Amazon, Ebay; kết hợp với dịch vụ mua hộ và vận chuyển trọn gói để tiết kiệm thời gian.

• Mô hình dropshipping: không cần nhập hàng trước, chỉ đặt hàng từ nhà cung cấp khi có đơn, giúp giảm rủi ro tồn kho nhưng phụ thuộc nhiều vào đối tác.

Khi chọn nguồn hàng, hãy cân nhắc 4 yếu tố: chất lượng sản phẩm, giá nhập, tính ổn định của nguồn cung, và thời gian giao hàng. Ngoài ra, nên xây dựng mối quan hệ lâu dài với nhà cung cấp để được ưu tiên về giá, chính sách thanh toán và quyền đặt hàng các mẫu mới trước đối thủ. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, một nguồn hàng tốt sẽ là lợi thế bền vững giúp bạn giữ chân khách hàng và tối ưu lợi nhuận.

Xem thêm Tìm nguồn hàng bán online ở đâu tốt nhất

Bước 8 – Lựa chọn nền tảng kinh doanh

Năm 2025, người kinh doanh online có rất nhiều nền tảng bán hàng để lựa chọn, mỗi nền tảng lại có ưu điểm, nhược điểm và tệp khách hàng riêng. Việc lựa chọn đúng kênh bán hàng hoặc kết hợp đa kênh (omnichannel) sẽ quyết định khả năng tiếp cận, chi phí marketing và tốc độ tăng trưởng doanh thu.

Bạn có thể cân nhắc các lựa chọn phổ biến sau:

• Website bán hàng riêng: tạo thương hiệu lâu dài, kiểm soát hoàn toàn dữ liệu khách hàng, tối ưu SEO và chạy quảng cáo Google Ads; phù hợp với người muốn xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp và không phụ thuộc vào nền tảng bên thứ ba.

• Mạng xã hội: Facebook, TikTok, Instagram, Zalo – tiếp cận nhanh, tạo tương tác mạnh nhờ livestream, video ngắn và nội dung giải trí. TikTok Shop đặc biệt phát triển mạnh mẽ ở Việt Nam từ 2023, trở thành kênh bán hàng bùng nổ cho cả sản phẩm phổ thông lẫn sản phẩm ngách.

• Sàn thương mại điện tử: Shopee, Lazada, Tiki – thu hút lượng lớn khách hàng sẵn sàng mua, có hệ thống vận chuyển – thanh toán tích hợp, phù hợp với người mới bắt đầu hoặc muốn mở rộng quy mô nhanh.

• Email Marketing & Chatbot: giữ liên lạc với khách hàng cũ, triển khai chiến dịch remarketing, tăng tỷ lệ quay lại mua.

• Cộng đồng và forum chuyên ngành: hiệu quả với các sản phẩm ngách, giúp xây dựng uy tín qua chia sẻ kinh nghiệm và tương tác trực tiếp với nhóm khách hàng mục tiêu.

Chiến lược tối ưu hiện nay là kết hợp 2–3 kênh chủ lực: một kênh để tạo thương hiệu lâu dài (website), một kênh tiếp cận nhanh (mạng xã hội), và một kênh bán hàng ổn định (sàn TMĐT). Điều quan trọng là phải đồng bộ thương hiệu, giá cả, nội dung và trải nghiệm khách hàng trên tất cả các nền tảng để tối đa hóa hiệu quả bán hàng.

Trên đây là các bước kinh doanh online cho người mới bắt đầu mà bạn cần biết để bán hàng hiệu quả. Hi vọng rằng có thể giúp bạn triển khai các hoạt động kinh doanh gặt hái được thành công.